İlkokul Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarının (2018-2024) Karşılaştırmalı Analizi
HBDÖP (2018-2024) Karşılaştırmalı Analizi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13988232Anahtar Kelimeler:
Hayat bilgisi, ilkokul, öğretim programı, program analiziÖzet
Eğitim sistemlerinde bireye doğayı, insanı, toplumu ve yaşama dair şeyleri öğretmeye çalışan bazı dersler bulunur. Türkiye’deki bu derslerden birinin Hayat Bilgisi olduğu söylenebilir. Çünkü Hayat Bilgisi dersi, bireylere temel düzeyde bilgi, beceri ve davranışlar kazandırarak yaşamlarını kolaylaştıran ve onları hayata hazırlayan yaşamsal bir derstir. Hayat Bilgisi dersi, Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren ilkokul programları içerisinde hep yer almıştır. Ancak toplumsal alanda yaşanan değişim ve gelişmeler eğitim programlarını gözden geçirmeye, geliştirmeye ya da değiştirmeye zorlamaktadır. Bu doğrultuda Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarında da ihtiyaçlar çerçevesinde belirli aralıklarla değişikliklere gidilmiştir. Ayrıca Türkiye’de 2023 ve 2024 yıllarında 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli adı altında kapsamlı bir program geliştirme çalışması yürütülmüş ve geliştirilen programlar uygulamaya konulmuştur. Bu kapsamda değiştirilen ve uygulamaya konulan programlardan biri de Hayat Bilgisi dersi öğretim programıdır. Bu sebeple yapılan bu araştırmada Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarında yaşanan değişiklikleri ve gelişmeleri tespit etmek amaçlanmıştır. Çünkü yeni programlardaki değişikliklerin bilinmesi eğitimin tüm paydaşları ve bu alanda çalışan akademisyenler için kolaylıklar sağlayacaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. 2018 ve 2024 programları veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Veri analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda programlar arasında biçimsel olarak benzerlik ve farklılıkların olduğu, yeni programın geniş bir terminolojiye sahip olduğu, amaçlar, değerler, beceriler noktasında önemli değişikliklerin olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda programın uygulayıcılara etkin bir şekilde tanıtılması, yeni programların hizmet-öncesi eğitimlere entegre edilmesi, programa yönelik tutum, algı, yeterlikleri belirlemeye yönelik araştırmalar yapılması hususunda önerilerde bulunulmuştur.
Referanslar
Akınoğlu, O. (2002). Hayat bilgisi öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.1-13). Pegem Akademi.
Baysal, N. (2006). Hayat bilgisi öğretim. C. Öztürk (Ed.). Hayat bilgisi: Toplumsal ve doğal yaşama bütüncül bir bakış içinde (ss.1-19). Pegem Akademi.
Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. Nobel Yayın.
Güleryüz, H. (2008). Hayat bilgisi öğretimi ve programı. Pegem Akademi Yayıncılık.
Gültekin, M. (2015). Çocuğun yaşamından dünyaya açılan pencere: Hayat Bilgisi Öğretim Programı. M. Gültekin (Ed.). Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (ss. 15-42). Nobel Yayın.
Kabapınar, Y. (2009). İlköğretimde Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretimi. Maya Akademi.
Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan uygulamaya Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretimi. Pegem Akademi.
Karabağ, G. (2009). Hayat bilgisi dersinin tarihçesi. B. Tay (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi içinde (s.1-19). Ankara: Maya Akademi.
Köseoğlu, E. (2023). Hayat Bilgisi dersinde öğrencilerin temel yaşam becerilerinin geliştirilmesine yönelik dijital öyküleme uygulamaları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
Millî Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). Hayat bilgisi öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı, (2024a). Hayat bilgisi öğretim programı (1, 2 ve 3. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/
Milli Eğitim Bakanlığı, (2024b). Öğretim programları ortak metin. https://mufredat.meb.gov.tr/
Sabancı, A. ve Şahin, A. (2005). Öğretmenin etkinlik odaklı hayat bilgisi öğretiminde sınıf yönetimi değişkenleri açısından değerlendirilmesi: bilen öğretmenden bulduran öğretmene doğru. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu içinde (s.382-393). Sim Matbaası
Sağlam, H. İ. (2015). Toplum, birey ve doğaya bütüncül bakış: Hayat bilgisi. M. Gültekin (Ed.). Hayat bilgisi öğretimi içinde (s.1-14). Nobel Yayın.
Sönmez, V. (2010). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen kılavuzu: Yeni programa göre düzenlenmiş ders planı örnekleri. Anı Yayıncılık
Sönmez, V. ve Alacapınar, F.G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, Ç. (2015). Verilerin analizi. (Ed. R.Y. Kıncal), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (183- 217). Ankara: Nobel Yayın.
Şimşek, S. (2014). Geçmişten günümüze hayat bilgisi. S. Şimşek (Ed.), Hayat Bilgisi Öğretimi içinde, (s.3-26). Anı Yayıncılık.
Tay, B. ve Yıldırım, K. (2013). Bilgisayar destekli öğretimin hayat bilgisi öğretimi dersinde başarıya etkisi ve yönteme ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 84-110.
Türer, C. (1992). Hayat Bilgisi dersinin önemi ve öğretim şekli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 259-262.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Emrah KÖSEOĞLU
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
